Begin 2022 gaf mijn kleinzoon Luuk aan dat hij wel eens wilde leren programmeren. En misschien kon hij daar dan ook wel een spreekbeurt over houden. Hartstikke leuk dat hij daar op (toen bijna) 10-jarige leeftijd interesse in had, zeker omdat opa dat voor zijn werk doet.
We gingen direct aan de slag. Ik had nog een maquette staan van een verkeerskruising met stoplichten (Luuk: ‘het is een verkeerslicht opa’) en een spoorwegovergang, ooit van een technische school geweest. Er zaten lampjes op die stoplichten (‘het zijn verkeerslichten opa’) en er zaten zitten inductieve opnemers in die fungeren als verkeerslussen. Helemaal leuk dus.
Het plaatje van het HMI-panel hieronder hebben we voor dit project gemaakt. Het lijkt sprekend op de maquette. We hadden het zo gespeeld dat we, met behulp van kleine autootjes voorzien van een ijzeren ring, de verkeerslussen activeerden en zo de auto’s op de HMI konden laten zien.
Werkt het zoals het moet? Testen!
Eerst heb ik ruwweg uitgelegd hoe dat elektrisch gezien nou eigenlijk allemaal werkt. Een lampje snapte hij natuurlijk wel, maar een inductieve opnemer moest ik wel even uitleggen. Vervolgens hebben we alles aangesloten op een PLC en getest of alles werkte: de I/O test.
Daarna hebben we nagedacht over wat er allemaal op een kruising gebeurt en wat er nodig is om dat in goede banen te leiden. Het verbaasde hem dat er véél meer gebeurt dan dat je in eerste instantie zou denken. En dat je met heel veel dingen rekening moet houden waar je vooraf helemaal niet over nadenkt.
De juiste vragen stellen
Zo liet ik hem nadenken over wat er moest gebeuren als er een verkeerslus defect gaat. Normaal triggert die lus het stoplicht om op groen te gaan, maar als dat door een defect niet gebeurt, dan zal dat stoplicht (‘het is een verkeerslicht opa’) altijd op rood blijven staan. Dus daar moesten we iets op verzinnen.
Hoe moesten we de stoplichten, nee sorry: verkeerslichten (‘goed zo opa’) laten rouleren als er van alle kanten auto’s aankomen? En als een verkeerslicht op rood springt, is de kruising misschien nog niet meteen leeg, dus moet het volgende verkeerslicht wachten met op groen springen.
Om dat allemaal in de PLC te zetten moest er geprogrammeerd worden. Dat bleek een stuk moeilijker dan mijn kleinzoon had gedacht. Dat weerhield hem er niet van om alles scherp in de gaten te houden en zijn steentje bij te dragen. Als ik iets fout deed (al dan niet expres) zag hij waar het mis ging.
Rekening houden met alle scenario’s
Het is nu wel een ding dat ‘in het echte leven’ bij elk kruispunt waar we staan te wachten voor een stoplicht (‘nu mag je het wel zo noemen opa want we staan te wachten’) hij denkt dat het beter geprogrammeerd had kunnen worden. En gelijk heeft hij….
Hij snapt nu ook wat ik bedoel met mijn programmeer-motto: ‘iets programmeren zodat alles goed gaat als alles goed gaat is niet zo moeilijk, maar het moet ook goed gaan als alles fout gaat’, en dat is veel moeilijker.
Topscore
Kort verhaal lang: hij mocht de maquette met PLC en HMI mee naar school nemen voor de spreekbeurt. Omdat hij zelf de besturing had ontworpen, wist hij er echt alles vanaf en vertelde hij in Jip en Janneke taal hoe het allemaal werkte.
De juf en alle kinderen vonden het geweldig. Sterker nog: de juf had nog nooit zo’n gave spreekbeurt gehoord. Ze hingen aan zijn lippen en wilden allemaal wel even over de kruising rijden met de miniatuurautootjes. De juf wilde de spreekbeurt dan eigenlijk ook belonen met een 10+, maar gezien dit niet kon, kreeg Luuk een dikke 10!
Kijk, daar doen we het voor! Een leuke tijd met mijn kleinzoon doorgebracht en een aantal jonge kinderen die zien dat techniek heel leuk is. Precies wat er ook in de whitepaper staat als één van de oplossingen om het tekort aan technisch personeel te voorkomen. Het verbeteren van de wereld begint bij jezelf.
